Ο οικοδεσπότης σας, που βρίσκεται στο «κουρμπέτι» κάμποσες δεκαετίες πια, έχει δει και ακούσει τόσα πολλά όλα αυτά τα χρόνια, ώστε να μαντεύει, τρόπον τινά, κάποιες εξελίξεις στην αγορά – άλλωστε, πιστεύει ακράδαντα ότι ‘η ιστορία επαναλαμβάνεται΄, όπως λέει η παλιά, σοφή ρήση, τουλάχιστον σε επίπεδο μοτίβων…

Να κι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: υπηρεσίες που κάποτε -συνήθως στο ξεκίνημα ή στην πρώτη περίοδο παροχής μιας δυνατότητας, μέχρι να γίνει γνωστή στο ευρύ κοινό- τις απολαμβάναμε δωρεάν και ελεύθερα, σε ύστερο χρόνο και με τη γενίκευση της αποδοχής τους, συχνά αποκτούν ‘φράκτες’ (λέγε με paywall) και ‘εισιτήριο’. Ή, άλλες φορές, χωρίζουν το κοινό τους σε πελάτες και μη (βλέπε, paid – non paid), με τους πρώτους, φυσικά, να απολαμβάνουν full service και πλήρη ελευθερία κινήσεων, σε αντίθεση με τους δεύτερους που μένουν στα «βασικά».

Αυτό το έχουμε δει να συμβαίνει ουκ ολίγες φορές ως τώρα κι απ’ ό,τι φαίνεται ίσως το ξαναδούμε: πριν από λίγες ημέρες, έγκριτες εφημερίδες -κυρίως βρετανικές- έγραψαν ότι η Google (η ‘μητέρα όλων των μηχανών αναζήτησης’) εξετάζει το ενδεχόμενο να βάλει κάποια αποτελέσματα σε καθεστώς paywall.

Όχι τα ίδια, βέβαια, αλλά τον τρόπο με τον οποίο φτάνεις ως αυτά, που δεν είναι άλλος από τη χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης. Μ’ άλλα λόγια, ο έχων και πληρώνων θα λαμβάνει περισσότερα και καλύτερα αποτελέσματα στις αναζητήσεις του από τους μη-πληρώνοντες ‘κοινούς θνητούς’, οι οποίοι θα πρέπει να αρκεστούν σε λιγότερα, ενδεχομένως στα απολύτως απαραίτητα.

Η εταιρία για την ώρα επιμένει πως «δεν υπάρχει κάτι προς ανακοίνωση», αλλά αυτά συνήθως δεν προ-ανακοινώνονται, για ευνόητους λόγους. Σήμερα, τα έσοδα της δημοφιλέστερης μηχανής αναζήτησης στον κόσμο προέρχονται επισήμως από την (ενίοτε ενοχλητική, λόγω της πυκνότητάς της) παρεμβολή πληρωμένων διαφημίσεων στα αποτελέσματα που όλοι βλέπουμε στις οθόνες μας.

Αν τα δημοσιεύματα τελικά επαληθευτούν (καθώς η Google δεν διέψευσε ότι οι ερευνητές της εργάζονται πάνω σε καινούριες, συνδρομητικές υπηρεσίες – new, premium capabilities τις χαρακτηρίζει) θα είναι η πρώτη φορά που θα βάλει χρέωση σε περιεχόμενό της.

Από την άλλη, έστω κι αν δεν αναφέρεται σ’ αυτό ονομαστικά, είναι πλέον ηλίου φαεινότερο πως ό,τι κι αν είναι αυτές οι υπηρεσίες, καταλυτικό ρόλο στην επόμενη ημέρα της αναζήτησης θα παίξει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Μάλιστα, αυξάνουν συνεχώς οι ειδήμονες που πιστεύουν ότι το μέλλον της αναζήτησης στον Παγκόσμιο Ιστό περνάει υποχρεωτικά από αυτήν και τις δυνατότητές της, καθώς θα μπορεί να προσφέρει άμεσες και συγκεκριμένες απαντήσεις, ακόμα και σε εξειδικευμένα ερωτήματα των χρηστών.

Φυσικά, σε κάθε λόγο υπάρχει και αντίλογος: τι να τα κάνεις τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, αν δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για την ποιότητα και την ορθότητά τους – βλέπε, hallucinations… Κάτι ξέρει, άλλωστε, επ’ αυτού κι η ίδια η Google, που αναγκάστηκε να αποσύρει άρον-άρον στα τέλη Φεβρουαρίου το δικό της Gemini (αντίπαλο δέος του ChatGPT) για ‘επιδιορθώσεις’.

Αυτό, διότι όταν ως απάντηση σε ερώτημα χρήστη για τους Αμερικανούς εθνάρχες (US Founding Fathers – οι ηγέτες της επανάστασης, που υπέγραψαν το 1776 τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και αργότερα το Σύνταγμα των ΗΠΑ), συμπεριέλαβε στη σχετική εικονογράφηση δύο μαύρους – έναν ένστολο άνδρα και… μια γυναίκα. Πάλι καλά, που ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής...

Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα των εργαλείων ΑΙ, σήμερα. Κάτι που αναγνώρισε κι ο πολύ γνωστός καθηγητής του ΜΙΤ και πρόεδρος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, μόλις την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας σε πάνελ διαλόγου στην Αθήνα.

Τόνισε χαρακτηριστικά, όσον αφορά στην παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI), ότι έχουμε να κάνουμε με «χύμα εξυπνάδα» και λύσεις που είναι μεν αληθοφανείς, αλλά όχι αναγκαστικά αληθείς. Γι’ αυτό και πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα (και κάποια ελληνικά, ανάμεσά τους) γίνονται δεκτές εργασίες με χρήση τέτοιων εργαλείων, όμως οι φοιτητές υποχρεώνονται να κάνουν έρευνα στις αναφερόμενες πηγές, ώστε να διαπιστωθεί η ακρίβεια ή μη των ισχυρισμών τους.

Άραγε, αν και όταν η Google (ή όποιος άλλος) βάλει συνδρομή για περισσότερα και καλύτερα αποτελέσματα σε μηχανή αναζήτησης με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, αυτόν τον παράγοντα θα τον λάβει υπόψιν και ποια μέτρα θα πάρει για να εξακριβώνει κάθε φορά ‘του λόγου το αληθές’; Να ένα καλό ερώτημα…